Νικηφόρος Ελεόπουλος (1892-1970)
Ο Νικηφόρος Ελεόπουλος γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1892. Σπούδασε στο Διδασκαλείο της Μεγάλης του Γένους Σχολής και στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ξεκίνησε το εκπαιδευτικό του έργο διδάσκοντας ελληνικά στην Εμπορική Σχολή της Χάλκης (1911-1914) και στη συνέχεια σε ιδιωτικά σχολεία των Αθηνών (1914-1917). Εργάστηκε στο στρατό οργανώνοντας τάξεις για αγράμματους στρατιώτες και για τη μορφωτική του αυτή δράση έλαβε το Μετάλλιο Στρατιωτικής Αξίας μετά δάφνης. Πολυσχιδής, δραστήριος και οργανωτικός, ο Νικηφόρος Ελεόπουλος διετέλεσε διευθυντής του Εκπαιδευτικού Τμήματος της ΧΑΝ Αθηνών από το 1919 έως το 1929, ενώ συμμετείχε ενεργά στην ίδρυση και οργάνωση πολλών εθνικών, κοινωνικών και επιστημονικών σωματείων, όπως η Εταιρεία Βυζαντινών Σπουδών, η Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος και ο Σύλλογος Γονέων Αθηνών. Υπήρξε μάλιστα ιδρυτικό μέλος της Αθλητικής Ένωσις Κωνσταντινουπόλεως (ΑΕΚ) στην Αθήνα το 1924 και διετέλεσε αντιπρόεδρος του πρώτου διοικητικού συμβουλίου της.
Στο Κολλέγιο Αθηνών προσελήφθη το 1926. Εμπνευσμένος δάσκαλος, ιστορικός ερευνητής, χαρισματικός συγγραφέας με πολλαπλά ενδιαφέροντα, ο Νικηφόρος Ελεόπουλος δίδαξε στο Κολλέγιο επί 35 συναπτά έτη και διετέλεσε προϊστάμενος του Τμήματος Ιστορίας από το 1926 έως το 1961. Το πλούσιο συγγραφικό του έργο στο οποίο συμπεριλαμβάνονται πληθώρα άρθρων σε εφημερίδες και περιοδικά, μελέτες και μονογραφίες (βλ. Οι Τρεις Ιεράρχαι ως λογοτέχναι -1967, Διδάγματα από την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως και οι συνέπειές της στην Ανατολή και την Δύση -1965, Ιστορία της Τουρκίας -1959, Η ελληνική εκπαίδευσις εις την Κωνσταντινούπολιν– 1952, Η αγωγή και η διεθνής συνεργασία -1933, κ.ά.) γνώρισε ευρεία αποδοχή, ενώ το τελευταίο σύγγραμμά του Η βιβλιοθήκη και το βιβλιογραφικόν εργαστήριον της μονής των Στουδίου βραβεύτηκε το 1966 από την Ακαδημία Αθηνών. Αξιοσημείωτο εξάλλου είναι ότι πολλά διδακτικά βιβλία τα οποία συνέγραψε για μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης κέρδισαν βραβεία του Υπουργείου Παιδείας και υιοθετήθηκαν ως σχολικά εγχειρίδια (βλ. Ομήρου Οδύσσεια. Οργανισμός Εκδόσεων Διδακτικών Βιβλίων, 1960).
Συνοδοιπόρος στη ζωή και το έργο του Νικηφόρου Ελεόπουλου, κι ενίοτε συν-συγγραφέας των έργων του, υπήρξε η επίσης διακεκριμένη φιλόλογος Καλλιρόη Ελεοπούλου. Ο πρόωρος θάνατός της το 1955, που συμπίπτει χρονικά με την ανάπτυξη και κτηριακή επέκταση του Οικοτροφείου, οδήγησε τον Νικηφόρο Ελεόπουλο να μετεγκατασταθεί στο νεόδμητο Οίκημα Τσολαϊνού, εντός του Κολλεγίου Αθηνών, και να συνδέσει την εκπαιδευτική του δράση και με την ιστορία του Οικοτροφείου. Αποχώρησε από την ενεργό δράση το 1961 και αφιερώθηκε στην ιστορική έρευνα μέχρι το θάνατό του, τον Ιούνιο του 1970.
Ως φόρο τιμής και σε αναγνώριση του παιδαγωγικού έργου και της υποδειγματικής θητείας του στο Κολλεγίου Αθηνών, το σχολείο θεσμοθέτησε το 1991 την Ακαδημαϊκή Έδρα Νικηφόρου Ελεόπουλου, την οποία κατέχει έκτοτε ένας Καθηγητής Ιστορίας για διάστημα δύο ή τριών ετών.
Έργα του Νικηφόρου Ελεόπουλου στη βιβλιοθήκη
Ελεόπουλος, Νικηφόρος. Η βιβλιοθήκη και το βιβλιογραφικόν εργαστήριον της μονής των Στουδίου. Τυπ. Ι. Μακρή, 1967. (027.049618 ΕΛΕ)
Ελεόπουλος, Νικηφόρος. Οι Τρεις Ιεράρχαι ως λογοτέχναι. Αθήναι, 1967. (281.4 ΕΛΕ)
Ελεόπουλος, Νικηφόρος. Η εθνική σημασία της εορτής των Τριών Ιεραρχών διά τον υπόδουλον ελληνισμόν και η τελετή εις την Μεγάλην του Γένους Σχολήν. Αστήρ, 1966. (281.5 ΕΛΕ)
Ελεόπουλος, Νικηφόρος. Διδάγματα από την άλωση της Κωνσταντινοπόλεως και οι συνέπειές της στην Ανατολή και την Δύση. Αθήναι, [1965;]. (949.504 ΕΛΕ)
Ελεόπουλος, Νικηφόρος και Ελευθέριος Πρεβελάκης. Αρχαία ελληνική ιστορία: [σχολικό έτος 1961-1962]. Κολλέγιο Αθηνών, 1961. (ΑΡΧΕΙΟ 938 ΕΛΕ)
Ελεόπουλος, Νικηφόρος και Καλλιρόη Ελεοπούλου.Ομήρου Οδύσσεια (εκλογαί): δια την Δ’ τάξιν των εξαταξίων γυμνασίων. Οργανισμός Εκδόσεως Σχολικών Βιβλίων, 1961. (ΕΙΔΣΥΛΛ 881.1 ΟΜΗ Ι3)
Ελεόπουλος, Νικηφόρος και Καλλιρόη Ελεοπούλου. Ομήρου Οδύσσεια (εκλογαί). Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων, 1960. (881.1 Ι2)
Ελεόπουλος, Νικηφόρος. Νεωτέρα ελληνική ιστορία: από του 1453 μέχρι των καθ’ημάς χρόνων: [σχολικό έτος 1957-1958]. Κολλέγιο Αθηνών, 1957. (ΑΡΧΕΙΟ 949.5 ΕΛΕ)
Ελεόπουλος, Νικηφόρος. Βυζαντινή ή μεσαιωνική ιστορία: διά το Πρακτικόν Τμήμα: [σχολικό έτος 1956-1957]. Κολλέγιο Αθηνών, 1956. (ΑΡΧΕΙΟ 949.5 ΕΛΕ)
Ελεόπουλος, Νικηφόρος και Καλλιρόη Ελεοπούλου. Ομήρου Οδύσσεια (εκλογαί). Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων, 1956. (ΣΧΟΛΕΓΧ-Α-Γ 881.1 Ι1 (1956))
Ελεόπουλος, Νικηφόρος. Ελληνική ιστορία. Κολλέγιο Αθηνών, 1937-1939. (ΕΙΔΣΥΛΛ 938.00712 ΕΛΕ)
Ελεόπουλος, Νικηφόρος. Η αγωγή και η διεθνής συνεργασία. Βιβλιοπωλείον Ιωάννου Ν. Σιδέρη, [1933]. (370.1 ΕΛΕ)
Ελεόπουλος, Νικηφόρος. [Αρχαία ελληνική ιστορία]. Κολλέγιο Αθηνών, [196;]. (ΑΡΧΕΙΟ 938 ΕΛΕ)
Ελεόπουλος, Νικηφόρος. Ομήρου Ιλιάς (εκλογαί): δια την Ε’ τάξιν των γυμνασίων. Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων, 1963.(D-200600143)
Ο Νικηφόρος Ελεόπουλος στο Κολλέγιο μέσα από φωτογραφικά στιγμιότυπα
Αποδίδοντας τιμές στον Νικηφόρο Ελεόπουλο
Απόφοιτοι, πρώην μαθητές του Νικηφόρου Ελεόπουλου θυμούνται
Ο Νικηφόρος Ελεόπουλος στο δημόσιο βίο πέραν της Κολλεγιακής κοινότητας
