Στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, όλοι οι Έλληνες συναντηθήκαμε στον ίδιο σφυγμό, δυνατό σαν τον χτύπο εκείνου του μοναχικού τυμπανιστή στο ΟΑΚΑ. Πρώτα απ’ όλα νιώσαμε υπερηφάνεια, ύστερα χαρά και επιτέλους την αίσθηση ότι δεν είμαστε μόνο κληρονόμοι αλλά και δημιουργοί. Αυτή η ανάταση γράφτηκε στη συλλογική συνείδηση τόσο έντονα, που αρκεί έστω ένα πλάνο από εκείνη την ονειρική βραδιά για να διακτινιστούμε πίσω στον χρόνο. Φανταστείτε, λοιπόν, την έκπληξη αλλά και τη συγκίνηση που ένιωσα όταν άνοιξε η πόρτα του εργαστηρίου του μουσειολόγου και συντηρητή έργων Ηλία Παπαγεωργίου κοντά στη Μητρόπολη Αθηνών και είδα ξαφνικά μερικά από τα ωραιότερα κοστούμια της τελετής. Οι Ταναγραίες, ο κατακόκκινος κένταυρος, οι μυκηναϊκές πανοπλίες, τα φτερά των αγγέλων, τα βυζαντινά ενδύματα έλαμπαν με τα ζωηρόχρωμα μοτίβα τους μπροστά στα μάτια μου. Αν ο θαυμασμός των ανθρώπων δίνει στα αντικείμενα ένα είδος αύρας, αυτή αναδίδεται ακόμη άθικτη στα κοστούμια, λες και είμαστε στις 13 Αυγούστου του 2004. O Παπαγεωργίου, μαζί με τους συνεργάτες του, τους έδινε τις τελευταίες φροντίδες προτού αναχωρήσουν για τη μόνιμη πλέον θέση τους. Θα αποτελέσουν κεντρικό έκθεμα στο νέο Ολυμπιακό Μουσείο Αθήνας, που θα ανοίξει τις πόρτες του στον χώρο του Golden Hall όταν οι υγειονομικές συνθήκες θα είναι κατάλληλες.

Ένας νέος προορισμός γεννιέται

Θα είναι αφιερωμένο στη συμβολή της Ελλάδας ως της διαχρονικής δύναμης που σμίλεψε το ολυμπιακό ιδεώδες και θα απευθύνεται σε παιδιά αλλά και σε ενήλικες. Με ειδικές προβολές, εφαρμογές αιχμής, αναμνηστικά που έχουν έρθει από την Ελλάδα και το εξωτερικό, προσωπικά αντικείμενα των Ολυμπιονικών μας, γίνεται ένας ανάπλους στον χρόνο, από τους μύθους που γέννησαν τους Αγώνες μέχρι τη σύγχρονη εποχή. Κινητήριος δύναμη για τη δημιουργία του είναι η Lamda Development, η οποία θέλησε να τιμήσει την ιστορία των Αγώνων σε ένα κτίριο που συνδέθηκε με τη διοργάνωση, καθώς ήταν το Διεθνές Κέντρο Ραδιοτηλεόρασης, ακριβώς δίπλα στο ΟΑΚΑ. Η εταιρεία, άλλωστε, ήταν εκείνη που μετέτρεψε το οικοδόμημα σε εμπορικό κέντρο μετά το 2004. «Μπορεί να μας χωρίζουν δεκαέξι χρόνια από εκείνη τη μοναδική στιγμή, παρ’ όλα αυτά ακόμα και εμείς που τώρα κρατάμε στα χέρια μας τα κοστούμια για να τα συντηρήσουμε αισθανθήκαμε όπως όταν τα είδαμε για πρώτη φορά», λέει στο «Κ» ο συντηρητής. Με τον γιο του Φοίβο, που έμαθε τη δουλειά κοντά στον πατέρα του, και τους συνεργάτες του Παντελή Φελέρη και Γιώτα Αποστόλου έσκυψαν με πολλή τρυφερότητα πάνω σε αυτά τα αντικείμενα. «Τα είδα για πρώτη φορά το 2014, όταν δημιουργήθηκε το Ιστορικό Αρχείο του 2004 μέσα στην Ολυμπιακή Ακαδημία, στην Ολυμπία. Εκεί περιλαμβάνονται όλα τα ψηφιοποιημένα αρχεία των Αγώνων, ενώ φτιάχτηκε και ένα μικρό μουσείο με κάποιες στολές και μετάλλια του 2004, τα οποία επίσης συντήρησα. Δεν είναι επισκέψιμο στο κοινό, μόνο σε σχολεία και μέλη της ολυμπιακής οικογένειας και της ΔΟΕ».

Τα είκοσι κοστούμια της Τελετής του 2004

«Λόγω αυτής της εμπειρίας, είχαμε συνεργασία και με το Ολυμπιακό Μουσείο Αθήνας, που τώρα θα ανοίξει τις πόρτες του. Συνολικά έχει γίνει μια επιλογή των είκοσι πιο σημαντικών κοστουμιών από την τελετή έναρξης. Έπρεπε να καθαριστούν από τη σκόνη, να αποκατασταθούν ορισμένες φθορές από τη χρήση τους αλλά και την αποθήκευσή τους όλα αυτά τα χρόνια. Δεν ήταν εύκολη υπόθεση, γιατί είναι κατασκευασμένα από σύγχρονα υλικά που πολυμερίζονται. Π.χ. οι κομμώσεις από τις Καρυάτιδες είναι από σιλικόνη». Ο Παπαγεωργίου έχει φροντίσει και αντικείμενα των Ολυμπιονικών και κάποια από τα μετάλλιά τους, που θα εκτεθούν και αυτά. «Για λόγους δουλειάς έχουμε δει την τελετή πάνω από 50 φορές. Η ανατριχίλα που νιώθεις δεν φεύγει», λέει ο τριαντάχρονος Φοίβος Παπαγεωργίου, που ήταν μόλις 14 ετών όταν έγιναν οι Αγώνες. Από τα μετρημένα τετραγωνικά του εργαστηρίου του συντηρητή, τα κοστούμια μπήκαν στην απλωσιά των 3.750 τ.μ. του καινούργιου μουσείου, που έχει εντυπωσιακούς χώρους, με τον εκθεσιακό να καταλαμβάνει 1.800 εξ αυτών. Κατά την επίσκεψή μας, τα συνεργεία δούλευαν εντατικά με όλους τους κανονισμούς ασφαλείας κατά της πανδημίας και την αυστηρή επίβλεψη της Ηρούς Χατζηγεωργίου, που είναι υπεύθυνη του έργου από την πλευρά της Lamda. Μας εξηγεί πώς έγιναν όλα: «Στην πρώτη φάση, μετά το 2004 υπήρχε η σκέψη από τη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού να γίνουν στο Golden Hall δύο μουσεία: ένα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες και ένα ακόμα για τον Κλασικό Αθλητισμό. Όμως εκείνο το σχέδιο ναυάγησε και, όταν αναλάβαμε ως εταιρεία την επικαρπία του συνόλου του κτιρίου από το ΤΑΙΠΕΔ το 2013, αποφασίσαμε να προχωρήσουμε μόνοι μας στη δημιουργία του δεύτερου», λέει η αρχιτέκτονας, που συντονίζει μια μικρή ομάδα αφιερωμένων συνεργατών και όλους τους μάστορες.

Έμπνευση μέσω Λωζάννης

Η έμπνευση ήρθε και από το Μουσείο της Λωζάννης αλλά και από άλλα μουσεία για Ολυμπιάδες που υπάρχουν ανά τον κόσμο. «Η Αθήνα ήταν η μόνη πόλη που δεν είχε μια μουσειακή κληρονομιά για τους δικούς της Αγώνες, κάτι που τώρα επανορθώνεται με την ίδρυση αυτού του μουσείου. Δεν θέλαμε να το περιορίσουμε μόνο στο 2004, αλλά να δώσουμε στον θεατή να αντιληφθεί τη συνολική συνεισφορά της πατρίδας μας στο Ολυμπιακό Κίνημα και στους Ολυμπιακούς Αγώνες που έγιναν εδώ», υπογραμμίζει στο «Κ» και ταυτόχρονα μας δείχνει και τη διαμόρφωση της εισόδου του μουσείου, που συνδέεται οργανικά και οπτικά με το ΟΑΚΑ. Παρά το ότι στην πρώτη μας αυτοψία τα αντικείμενα μόλις είχαν αρχίσει να τοποθετούνται, κατέστη σαφές ότι ο επισκέπτης, είτε είναι παιδί είτε ενήλικας, θα κάνει μια πολύ χορταστική βόλτα στην ιστορία της ολυμπιακής ιδέας, από τους μύθους που τη γέννησαν στην αρχαιότητα μέχρι την αναβίωσή της το 1896 και από εκεί στη μετάβασή της στη σημερινή εποχή μέσα από τεκμήρια, εκθέματα αλλά και ιστορίες αθλητών. Ευχόμαστε «με το δεξί», γιατί η δημιουργία του μουσείου είναι ένα πολύ καλό νέο σε μια τόσο δύσκολη περίοδο για τον κόσμο και τη χώρα.

Πηγή: Περιοδικό "Κ", Καθημερινή